گیاه باریجه چیست؟

گیاه باریجه چیست؟

گیاه باریجه چیست؟

نام فارسی آن باریجه، اشق، بارزد، بیرزد یا قاسنی است و در زبان عربی به نام قنه شناخته می شود. باریجه را انگلیس ها و فرانسوی ها گالبانوم (۳) و آلمانی ها گالبانوم یا گالبان (۴) می گویند. باریجه گیاهی مونوکارپیک است یعنی تنها یک بار گل می دهد. در چند سال اول رویش، برگهایی طوقه ای تولید می کند و در سال آخر رویش به ساقه می رود و گل و میوه تولید می کند.

گل های آن زرد رنگ و به صورت چتر مرکب است. از تمام اندام های گیاه بوی تند و مخصوصی به استشمام می رسد. ریشۀ آن در زمین مانند چغندر قند و به رنگ قهوه‌ای مایل به سیاه است.

با بریدن لایه‌ای نازک از این ریشه، مایعی صمغ مانند به رنگ شیر بیرون می‌زند که در اثر گذشت زمان که در اصطلاح «مدار» خوانده می‌شود به زرد و سپس قرمز تغییر رنگ می‌دهد. ابزاری که برای بهره برداری از این گیاه استفاده می‌شود عبارتست از: تیشه برای کندن پای آن که در اصطلاح به این عمل «پاورداری» گفته می‌شود.

تیغی دسته دار و به شکل داس با دسته‌ای چوبی و بلند به اندازۀ ۴۰ سانتیمتر برای بریدن لایه‌ای نازک از روی ریشه که در اصطلاح اهل فن بِبُرّی (با تشدید را) خوانده می‌شود.

پیش بند برای بستن جلوی سینه مثل پیش بند آشپزخانه برای جلوگیری از چسبیدن شیرۀ گیاه به لباس در حین برداشت آن و ظرف مناسب برای انباشتن شیرۀ قرمز شده. شیرۀ گیاه که پس از برداشتن لایۀ نازک برون زده ‌است و با گذشت چند روز رنگ آن به زرد و سرخ تغییر کرده با وسیله‌ای به نام «کارد» که ملاقه مانند و بادستۀ چوبی کوتاه است از روی بدنۀ ریشه برداشته شده و باز با ببری لایه‌ای دیگر بریده می‌شود.

پس از چند روز شیرۀ بیرون آمده تغییر رنگ داده عمل گرفتن آن از سر گرفته می‌شود. بریدن‌ها و گرفتن‌ها تا جایی که در ریشۀ گیاه شیر باشد ادامه می یابد.

فصل انجام این کار از اواخر بهار تا پایان تابستان است. نام محلی آن در زبان مردم استان فارس قاسنی (بر وزن کاسنی ) است و به کسانی که شغل باریجه گیری دارند قاسنی زن گفته می‌شود. صمغ آن بویی خوش دارد و آتش زاست.

منبع:گیاه باریجه چیست؟

گیاه باریجه چیست؟